کبد به‌عنوان دومین عضو بزرگ بدن انسان شناخته شده است  و در سمت راست شکم قرار دارد. این عضو دستگاه گوارش حدود ۱.۳ کیلوگرم وزن دارد و نقش یک فیلتر تصفیه‌کن را برای تمام غذاها و نوشیدنی‌ها، قبل از ارسال آن‌ها به باقی نقاط بدن را ایفا می‌کند. در حالت عادی شما نمی‌توانید کبد خود را با لمس کردن احساس کنید؛ زیرا اطراف آن با دنده‌های قفسه‌ی سینه محافظت می‌شود. کبد از جمله اندام‌هایی است که قابلیت ترمیم خود به‌طور طبیعی را دارد. ضمن اینکه در صورت از بین رفتن جزئی از کبد، امکان رشد دوباره‌ی آن وجود دارد؛ به همین دلیل  افراد می‌توانند بخش‌هایی از کبد خود را به بیماران نیازمند اهدا کنند.  هر چند که در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، ترجیح داده می‌شود که اهداکننده‌ی کبد، مرگ مغزی شده باشد.

بیماری کبد چرب، فقط  کبد را درگیر نمی‌کند؛ ممکن است بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، تا آخر عمر با مشکل کبدی جدی مواجه نشوند؛ اما مستعد ابتلا به مشکلاتی مانند فشار خون بالا، قند خون، سکته‌های قلبی و مغزی و نارسایی کلیه باشند. بعضی موارد می‌تواند باعث اختلال در عملکرد کبد شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.  

کبد چرب چیست؟

کبد چرب نوعی بیماری کبدی است که در اثر بزرگ شدن کبد بر اثر تجمع چربی در سلول‌های آن بروز پیدا می‌کند. طبیعتا  چربی در کبد هر انسانی وجود دارد؛ اما اگر چربی کبدی بیش از ۵ درصد باشد، فرد مبتلا به کبد چرب خواهد بود. بیماری کبد چرب در دو حالت کبد چرب الکلی و کبد چرب غیر الکلی وجود دارد. کبد چرب الکلی همان‌طور که نامش پیدا است در اثر مصرف بی‌رویه‌ی نوشیدنی‌های الکلی ایجاد می‌شود؛ اما دلایل ابتلا به کبد چرب غیر الکلی ناشی از مواردی مانند دیابت، چاقی و سوء تغذیه شناخته شده است.

نوع دیگر کبد چرب مربوط به کبد چرب دوران بارداری است که می‌تواند با نارسایی کبدی، اختلالات کلیوی، عفونت شدید و خونریزی همراه باشد. بعضی دانشمندان عملکرد هورمون‌ها را دلیل ابتلای به کبد چرب بارداری عنوان کرده‌اند. به‌طور میانگین، ۲۵ درصد مردم جهان مبتلا به این بیماری هستند. ضمن اینکه حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مردم ایالات متحده به بیماری کبد چرب مبتلا هستند و البته بیشتر آن‌ها اطلاعی از شرایط کبدی خود ندارند؛ زیرا کبد چرب بسیار تدریجی و آهسته رشد می‌کند.

دلایل ابتلا به کبد چرب

در سلول‌های کبد انسان، ماده‌ای به نام گلیکوژن ساخته می‌شود که در مواقع مورد نیاز در بدن آزاد می‌شود. قند موجود در مواد غذایی توسط کبد به گلیکوژن تبدیل می‌شود. چنانچه عملکرد کبد مختل شود، اسیدهای چرب انباشته شده و کبد، چرب خواهد شد.

در اکثر موارد، چاقی، اختلال در چربی‌ خون و کم تحرکی از عوامل ابتلا به بیماری کبد چرب هستند، اما موارد دیگری مانند دیابت، مصرف مشروبات الکلی، تغذیه‌ی ناسالم، مصرف برخی داروهای ضدتشنج و بیماری‌های مزمن هم در بروز کبد چرب تأثیرگذار خواهند بود. دلایل مختلفی برای ابتلای به کبد چرب معرفی شده است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

چاقی بیش از حد

چاقی می‌تواند  باعث تجمع سطح کمی از انباشتگی چربی کبدی  شود. معمولا ۳۰ تا ۹۰ درصد از افراد بسیار چاق به کبد چرب مبتلا هستند. وقتی وزن افراد از حد نرمال خود فاصله‌ی زیادی می‌گیرد و تحرک چندانی از خود نشان نمی‌دهند، لوزالمعده نمی‌تواند انسولین کافی برای کنترل میزان قند و چربی (کلسترول) خون را تولید کند.

کبد هم که به فرایند کنترل چربی و قند کمک می‌کند، دچار استهلاک شده و چربی اضافی را در سلول‌های خود ذخیره می‌کند. چنانچه این تجمع چربی افزایش پیدا کند، بافت‌های کبد متورم شده و آسیب می‌بیند. پیشروی این آسیب‌ها منجر به سیروز کبدی خواهد شد که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

چربی زاید دور شکمی

در افراد سالم و حتی لاغر، چربی بالای پیرامون شکم می‌تواند منجر به کبد چرب شود. از آنجا که کبد در ناحیه‌ی سمت راست شکم قرار دارند، چربی‌های تجمع‌یافته در این قسمت می‌تواند به سلول‌های کبدی هم آسیب برساند.

مقاومت به انسولین

مقاومت به انسولین در کبد باعث می‌شود که سطح قندخون بالا رفته  و احتمال تجمع چربی در کبد افزایش پیدا کند. از آنجا که سلول‌ها توانایی پاسخ مناسب به انسولین را ندارند، خطر ابتلا به دیابت و کبد چرب بالاتر می‌رود.

مصرف بالای کربوهیدرات‌های تصفیه شده

مصرف مداوم کربوهیدرات‌های تصفیه شده، حجم چربی انباشته در کبد را افزایش می‌دهند؛ به‌خصوص در مواردی که مصرف‌کنندگان جزو افراد بسیار چاق یا مقاوم به انسولین باشند.

کربوهیدرات‌های تصفیه شده به‌علت ساختار ساده‌ای که دارند، سریع هضم شده و به قند و چربی تبدیل می‌شود؛ تمام مواد قندی مانند قند و شکر، شربت های شیرین، آبمیوه‌های صنعتی و همچنین مواد نشاسته‌ای مانند آرد سفید، برنج سفید و پاستا حاوی کربوهیدرات‌های تصفیه شده هستند و مصرف بیش از اندازه‌ی آن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهد. سوسیس و کالباس هم حاوی مقادیر بالایی از نشاسته‌های تصفیه شده هستند.

مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های شیرین

نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه‌های معمولی و انرژی‌زا، دارای مقادیر بالایی از فروکتوز هستند که می‌تواند باعث تجمع چربی در کبد کودکان و بزرگسالان شود.

مصرف بعضی داروها

مصرف داروهای درمان روماتیسم، کورتون‌ها و داروهای حجیم کننده‌ی عضلات در بدن‌سازی، از جمله عواملی هستند که زمینه‌ی ابتلا به کبد چرب را فراهم می‌کنند.

علایم کبد چرب

 در حالت کلی علایم کبد چرب به‌ویژه در مراحل ابتدایی بیماری خاموش بوده و فرد مبتلا مشکل خاصی مشاهده نمی‌کند. با پیشرفت این بیماری، علایم کبد چرب محسوس‌تر شده و پررنگ‌تر می‌شود.

احساس خستگی، کاهش وزن و اشتها، بی‌حالی و ضعف، حالت تهوع و استفراغ، مشکلات تمرکز، درد قسمت راست شکم، تغییر رنگ گردن یا زیر بغل، زردی پوست و قرنیه‌ی چشم از جمله علایمی هستند که در کبد چرب خود را نشان می‌دهند.

کبد چرب ناشی از مصرف الکل

کبد چرب الکلی به‌عنوان ALD شناخته می‌شود. مصرف بیش از حد الکل باعث تولید ترکیبی به نام دی‌نوکئوتید آدنین نیکوتینامید پروتونیتد شده که از اکسیداسیون های اسیدهای چرب بدن جلوگیری می‌کند؛ ضمن اینکه این ترکیب سنتز تری‌گلیسیرید را افزایش می‌دهد که تمامی این عوامل می‌تواند به بروز کبد چرب کمک کند.

ابتلای به کبد چرب، حتی پس از مصرف کوتاه‌مدت الکل هم می‌تواند اتفاق بیافتد. با این حال، کبد چرب الکلی قابل پیشگیری است؛ ضمن اینکه با توقف مصرف الکل، علایم آن برطرف خواهد شد. چنانچه فرد مبتلا به کبد چرب الکلی، به مصرف الکل ادامه دهد، با این مشکلات مواجه خواهد شد:

بزرگ شدن کبد

بزرگ‌تر شدن کبدن معمولا علایم خاصی از خود نشان نمی‌دهد؛ اما در مواردی می‌تواند با درد در ناحیه‌ی سمت راست شکم همراه باشد.

هپاتیت الکلی

در این حالت کبد متورم شده و به‌صورت علایمی مانند تب، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و زردی در شخص مبتلا خود را نشان خواهد داد.

سیروز الکلی

سیروز الکلی باعث زخمی شدن بافت‌های کبد خواهد شد. این حالت هم می‌تواند همان علایم هپاتیت الکلی را از خود نشان دهد:

• آب‌ آوردگی شکم (پزشکان به این وضعیت، آسیت می‌گویند.)
• بالا رفتن فشار خون در ناحیه‌ی کبد
• خونریزی از بدن
• سردرگمی و تغییرات خلق و خو
• بزرگ شدن طحال
• نارسایی کبدی که در مواردی می‌تواند منجر به مرگ شود

کبد چرب الکلی در صورت بدتر شدن شرایط می‌تواند به هپاتیت الکلی تبدیل شود و چنانچه شرایط وخیم‌تر شود، هپاتیت الکلی می‌تواند به سیروز منجر شود.

انواع کبد چرب

از نقطه نظر میزان پیشرفت بیماری، کبد چرب به ۴ درجه تقسیم‌بندی می‌شوند که هر کدام از انواع بیماری‌های کبد چرب علایم و راهکارهای درمانی مربوط به خود را دارد:

کبد چرب درجه ۱: کبد چرب ساده (اﺳﺘﺌﺎﺗﻮز)

در این حالت، مقداری چربی اضافی در سلول‌های سطح خارجی کبد انباشته شده است؛ کبد چرب درجه‌۱ معمولا به دلایلی مانند تغذیه‌ی ناسالم و مصرف غذاهای پرچرب و شیرین و نداشتن تحرک کافی بروز پیدا می‌کند. با این حال هنوز شرایط خطرناکی شروع نشده و بیمار علایم خاصی را مشاهده نمی‌کند. در واقع این مرحله با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود؛ ضمن اینکه سونوگرافی و MRI هم قادر به تشخیص کبد چرب درجه‌ی ۱ هستند. کبد چرب با تمام کم‌خطر بودنش می‌تواند برای افراد کهنسال مشکل‌آفرین باشد.

علایم کبد چرب درجه ۱

کبد چرب درجه ۱ معمولا هیچ‌کدام از علایم کبد چرب را ندارد و بدون دارو و با پرهیز غذایی قابل درمان است. در واقع همان چکاب پزشکی که انجام می‌دهید، می‌تواند شما را متوجه وجود این موضوع کند.

کبد چرب درجه ۲: کبد چرب غیر الکلی (NASH)

بیماری کبد چرب درجه ۲ یا کبد چرب غیر الکلی به‌عنوان مرسوم‌ترین بیماری مزمن در جهان شناخته شده است. در کبد چرب درجه  ۲ شرایط حادتر شده و التهاب کبدی خودش را نشان می‌دهد.

علایم کبد چرب درجه ۲

علایم کبد چرب درجه ۲ نسبت به درجه ۱ محسوس‌تر بوده و سریع‌تر خود را نشان می‌دهند. مصرف مشروبات الکلی می‌تواند یکی از عوامل مبتلا به کبد چرب درجه ۲ باشد. بسته به میزان پیشرفت کبد چرب درجه ۲ علایمی مانند درد در ناحیه‌ی شکم،  مشاهده‌ی کبودی در بدن،  بزرگی شکم، خونریزی خودبه‌خودی از بینی، خستگی و خارش پوست می‌تواند از علایم کبد چرب درجه ۲ باشد.

کبد چرب درجه ۳: فیبروز کبدی

بعضی از افراد مبتلا به کبد چرب درجه‌ی ۲، بیماری‌شان به این مرحله پیشرفت می‌کند؛ در این حالت بافت‌های سالم کبدی زخمی می‌شوند و نمی‌توانند به درستی کار کنند. به این ترتیب زخم‌های فیبروزی شروع به پیش‌روی می‌کنند. البته در این شرایط هنوز هم بافت‌های سالمی برای انجام وظایف کبد وجود دارد. هر چند که این شرایط فقط با اصلاح رژیم غذایی درمان درمان نمی‌شود و نیاز به راهکارهای درمانی جدی‌تری وجود دارد.

علایم کبد چرب درجه ۳

در کبد چرب درجه ۳، ممکن است بیمار به ناگهان بیهوش شود یا به وضعیت کما برود! همچنین ممکن است در بیماران مبتلا به کبد چرب درجه ۳ نیاز به انجام دیالیز باشد.

کبد چرب درجه ۴: سیروز کبدی

این مرحله، شدیدترین حالت کبد چرب است. در این حالت، حجم بافت‌های زخمی بیشتر شده و کبد دچار مچاله‌گی و تورم خواهد شد. به این شرایط، سیروز کبدی گفته می‌شود. معمولا سیروز کبدی بعد از سنین ۵۰ تا ۶۰ سالگی اتفاق می‌افتد. در مواردی مشاهده شده که افراد مبتلا به سیروز کبدی دچار دیابت نوع ۲ هم هستند. آسیب‌های ناشی از سیروز کبدی برگشت‌ناپذیر خواهد بود. روند پیشرفت سیروز تدریجی بوده و پس از سال‌ها باعث توقف کامل عملکرد کبد می‌شود که به این حالت نارسایی کبد می‌گویند. در نهایت این افراد نیاز به پیوند کبد پیدا خواهند کرد. در مواردی نادر، سیروز می‌‌تواند به سرطان کبد منجر شود.

علایم کبد چرب درجه ۴

کبد چرب درجه‌ی ۴ یا همان سیروز کبدی، علایمی مشابه با حالت‌های قبلی دارد و فرد مبتلا ممکن است دچار کاهش وزن، بی‌اشتهایی، ضعف، خارش، زردی پوست و دیگر موارد شود. احساس گیجی،  تورم پاها و شکم و ناتوانی جنسی از جمله علایم جدی این بیماری هستند.

تشخیص بیماری کبد چرب چگونه است؟

چنانچه پزشک شما با توجه به علایمی که برای او توضیح می‌دهید، به بیماری کبد چرب مشکوک شود، سوالاتی در خصوص مصرف الکل، سابقه‌ی کبد چرب در خانواده، سوابق دارویی گذشته و حال و همچنین تغییرات وضعیت بدنی از شما خواهد پرسید. چنانچه به‌تازگی احساس خستگی می‌کنید، کم‌اشتها شده‌اید یا هر مورد ناگهانی دیگر را مشاهده کرده‌اید، با پزشک خود در میان بگذارید.

پزشک با استفاده از ۴ روش می‌تواند ابتلای به کبد چرب در شما را تأیید کند:

بررسی فیزیکی

ممکن است پزشک شما با لمس یا ایجاد فشار در ناحیه‌ی کبد به التهاب آن پی ببرد. چنانچه کبد شما در اثر التهاب بزرگ شده باشد، قابل لمس خواهد بود؛ البته در شرایطی هم کبد شما دچار التهاب شده اما از لحاظ ابعادی بزرگ‌تر نشده است.

آزمایش خون

در بسیاری از موارد، آزمایش خون با مشخص کردن افزایش آنزیم‌های کبدی می‌تواند وجود این اختلال را تأیید کند. برای مثال ممکن است پزشک شما از آزمایشگاه بخواهد تا فاکتورهای آلانین آمینوترانسفراز (ALT)  یا آسپارتات ترانس آمیناز (AST) را در خون شما اندازه‌گیری کند.

بالاتر بودن میزان این آنزیم ها از حالت استاندارد، به‌معنای التهاب کبدی هستند. البته کبد چرب، می‌توانند یکی از علل مربوط به التهاب کبد باشد و هر التهاب کبدی به‌معنای کبد چرب نیست. در صورتی که آزمایش خون، التهاب کبدی را تأیید کرد، ممکن است پزشک شما روش دیگری در خصوص تشخیص علت التهاب را تجویز کند.

تصویربرداری

پزشک برای تشخیص دقیق‌تر نوع التهاب کبد می‌تواند، سونوگرافی، MRI یا سی‌تی‌اسکن را پیشنهاد دهد. روش دیگری هم به نام الاستوگرافی بافت نرم با امواج فراصوت (VCTE) وجود دارد که با بررسی سفتی بافت‌ها، بیماری را تشخیص می‌دهد.

بیوپسی کبد

بیوپسی کبد بهترین روش برای تشخیص نوع و شدت بیماری کبد است. البته از این روش زمانی استفاده می‌شود که روش‌های دیگر پاسخ قطعی در تشخیص بیماری نداده باشند. در بیوپسی کبد، پزشک با سوزن بخشی از بافت داخل کبد را جدا می‌کند. در این حالت، برای کاهش احساس درد در حین برداشت نمونه، مقداری بی‌حسی موضعی تزریق می‌شود. به این ترتیب، بیوپسی می‌تواند وجود بیوپسی کبد را تأیید کند.

درمان کبد چرب چگونه است؟

در حال حاضر هیچ داروی مشخصی برای درمان کبد چرب معرفی نشده است و تحقیقات زیادی برای کشف چنین دارویی لازم است. در بسیاری از موارد، تغییر در سبک زندگی می‌تواند به بهبود بیماری کبد چرب کمک کند؛  مواردی مانند قطع مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کاهش وزن و تغییر رژیم غذایی در این میان، مفید خواهند بود.

در موارد پیچیده‌تر مانند سیروز لازم به مصرف دارو، جراحی و در نهایت پیوند کبدی است. از طرفی، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف متعادل ویتامین E می‌تواند در پیشگیری و درمان کبد چرب مؤثر باشد.

رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب

چنانچه مبتلا به کبد چرب هستید، لازم است این موارد را در رژیم غذایی خود لحاظ کنید:

• مواد غذایی گیاهی ماننده میوه‌ها و سبزی‌جات را در  رژیم غذایی خود قرار دهید.
• از مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه نشده مانند شیرینی‌جات، برنج سفید، نان سفید و دیگر غلات تصفیه‌شده خودداری کنید.
• سهم چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس را در رژیم غذایی خود محدود کنید و کم‌تر سراغ غذاهای سرخ‌کردنی بروید.
• سویا را جایگزین گوشت کنید. گوشت قرمز سرشار از چربی‌های اشباع است که می‌تواند شرایط کبد چرب را وخیم‌تر کند.
• از آجیل‌جات مانند پسته و بادام و فندق در حد اعتدال استفاده کنید.

همچنین ممکن است پزشک شما توصیه کند به منظور کاهش وزن، کالری روزانه‌ی دریافتی خود را کاهش دهید. نتایج یک بررسی نشان داده است که کم کردن ۵۰۰ کالری  از رژیم غذایی روزانه می‌تواند ۸ درصد از وزن بدن را در مدت سه ماه کاهش دهد که به‌دنبال آن، از چربی کبد به میزان قابل توجهی کاسته خواهد شد. البته توجه داشته باشید که رژیم‌های لاغری غیراصولی می‌تواند، یکی از دلایل وخیم‌تر شدن وضعیت کبد شود.

درمان کبد چرب با ورزش

ورزش یکی از کاربردی‌ترین و ساده‌ترین روش‌های درمان کبد چرب است. ورزش مستمر به‌صورت پیاده‌روی یا دویدن آهسته به‌صورت روزانه، به همراه رعایت رژیم غذایی می‌تواند یکی از موثرترین راهکارهای درمانی کبد چرب باشد. بعضی از حرکات ورزش‌هایی مانند یوگا هم می‌توانند به تنظیم چربی و کلسترول کمک کنند. از طرفی، انجام ورزش‌های استقامتی، هر چند تأثیر چندانی در کاهش وزن ندارد، اما از میزان چربی کبد کم می‌کند.

چه کسانی در معرض ابتلا به کبد چرب هستند؟

کبد چرب می‌تواند در اثر تغذیه‌ی نامناسب گریبان‌گیر هر فرد یا گروهی در جامعه باشد؛ با این حال، بعضی از افراد به‌علت شرایط خاص بدنی ممکن است بیش از سایرین در خطر ابتلا به کبد چرب قرار داشته باشند. برای مثال این افراد بیش از سارین در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند:

•  افراد بسیار چاق
• افراد مقاوم به انسولین
• مبتلایان به دیابت نوع ۲
• زنان مبتلا به سندرون تخمدان پلی‌کیستیک
• زنان باردار
• افرادی که سابقه ی ابتلا به هپاتیت C داشته‌اند
• افرادی که داروهایی مانند متوترکسات، تاموکسیفن و آمیودارون مصرف می‌کنند
• افرادی که کلسترول، تری‌گلیسیرید و فشار خون بالا دارند
•   افراد مبتلا به سندروم متابولیک 

از طرفی، نتایج تحقیقات نشان داده است که کبد چرب در زنان بین ۴۰ تا ۶۰ سال، شایع‌تر از مردان است. در این میان، کودکان هم در معرض بیماری کبد چرب هستند. برخلاف باور عموم که بعضی بیماری‌ها را مختص دوران بزرگسالی می‌داند، کودکان هم به دلایلی مانند تغذیه‌ی ناسالم و تحرک کم ممکن است به بیماری کبد چرب مبتلا شوند. از این رو دقت در وضعیت تغذیه و ورزش کودکان اهمیت زیادی به منظور پیشگیری از بروز این بیماری در آن‌ها دارد.

آیا کبد چرب ژنتیکی است؟

تحقیقاتی در خصوص ژنتیکی بودن بیماری کبد چرب صورت گرفته است؛ اما نتایج قدرتمندی که بتواند این بیماری را مرتبط به ژن‌ها بداند، کشف نشده است. با این  حال در بعضی گزارش‌ها ژن‌هایی مرتبط با کبد چرب معرفی شده‌اند.

کبد چرب و هپاتیت

در علم پزشکی به التهاب و ورم کبد، هپاتیت گفته می‌شود که بسته به‌شدت و نوع هپاتیت به دسته‌های D، C، B، A و E  تقسیم می‌شوند. از طرفی هپاتیت می‌تواند ناشی از تجمع چربی در کبد باشد؛ با این حال، بیماری هپاتیت با کبد چرب متفاوت است.

در هپاتیت سلول‌های کبدی تخریب می‌‌شوند، حال آن‌که در کبد چرب سلول‌های کبدی به سمت تخریب نمی‌روند. در واقع، هپاتیت حالت پیشرفته‌تری از کبد چرب است و یک کبد چرب به مرور زمان می‌تواند به هپاتیت نوع C مبتلا شود؛ در این شرایط ویروس‌ها هم وارد ماجرا خواهند شد! برخلاف هپاتیت که یک بیماری مسری است، امکان سرایت کبد چرب وجود ندارد.

کبد چرب و مرگ

هر چند بیماری کبد چرب در مراحل اولیه بی‌خطر به نظر می‌رسد و درمان و کنترل آن به راحتی صورت می‌گیرد، اما پیشرفت این بیماری می‌تواند منجر به مرگ افراد شود. مهم‌ترین علت مرگ و میر کبد چرب ناشی از عوارض قلبی عروقی است. در مجموع، سالانه ۳۲۰۰۰ مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های گوارش و کبد در کشور ثبت می‌شود که ۵۰۰۰ مورد آن مربوط به سیروز کبدی است.

طب سنتی و کبد چرب

طب سنتی طبع کبد را گرم و تر می‌داند؛ از این رو برای درمان بیماری‌های کبد، معمولا آن دسته از ترکیباتی را پیشنهاد می‌دهد که دارای طبع گرم و مرطوب باشند:

• خاکشیر یکی از راهکارهای طب سنتی برای درمان کبد چرب معرفی شده است.به طوری که مصرف دو قاشق غذاخوری از جوشانده‌ی خاک‌شیر قبل از صبحانه می‌تواند نقش موثری در سلامت کبد داشته باشد.
• زنجبیل هم از جمله ترکیباتی است که با افزایش میزان متابولیسم بدن و کاهش جذب چربی، نقش پیشگیری‌کننده از کبد چرب را دارد.
• استفاده از چاشنی زردچوبه در برنامه‌ی غذایی می‌تواند باعث ذخیره‌ی کم‌تر چربی در کبد شود.
• گیاه خارمریم با نام لاتین Milk thistle هم از جمله راهکارهای بسیار قدیمی برای درمان مشکلات کبدی بوده است. این گیاه روند بازسازی سلول‌های کبد را تقویت می‌کند.
• مصرف آب به همراه عسل هم می‌تواند در روند درمان کبد چرب مؤثر واقع شود.
• البته آبلیمو هم به‌علت داشتن مواد آنتی‌اکسیدان، تأثیر قابل توجهی در بازسازی سلول‌های کبدی دارد و از جمله ترکیباتی است که طب سنتی، آن را در درمان کبد چرب پیشنهاد می‌دهد.

کبد چرب و سیگار

مصرف سیگار می‌تواند باعث پیشرفت کبد چرب شود؛ ضمن اینکه سیگار در حالت عادی هم تأثیر نامطلوبی روی کبد می‌گذارد. طی یک مطالعه که توسط گروهی از محققان ژاپنی صورت گرفت، تأثیر تعداد روزهای مصرف سیگار بر درصد پیشرفت کبد چرب مورد بررسی قرار گرفت. نمودار زیر این تأثیرات را نشان می‌دهد:

بسیاری از پزشکان، از بیماران مبتلا به کبد چرب می‌خواهند که در اولین اقدامات درمانی خود، سیگار را ترک کنند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. نيكوتين باعث آزادسازی واسطه‌های عصبي كاتكول آمين ها درخون مي‌شود كه اين به‌دنبال آن، چربی موجود در سلول‌های چربی آزاد خواهد شد.

کبد چرب و استرس

تحقیقات پژوهشگران دانشگاه جورج واشنگتن نشان داده است که استرس می‌تواند به خودی خود و مستقل از دیگر دلایل کبد چرب، منجر به بروز این بیماری شود. استرس باعث اختلال در یک فرایند تاشدگی پروتئینی خواهد شد؛ این فرایند در مغز انجام می‌شود و مختل شدن عملکرد آن منجر به بروز کبد چرب خواهد شد.

یکی از گروه‌هایی که بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند، افراد مبتلا به سندروم متابولیک است. شرایط این بیماری به گونه‌ای که زمینه‌های لازم برای بروز کبد چرب را مهیا می‌کند. کنترل استرس یکی از عواملی است که برای جلوگیری از حادتر شدن شرایط سندروم متابولیک توصیه می‌شود.

پیشگیری از کبد چرب

یک سبک زندگی سالم نه‌تنها از بروز کبد چرب پیشگیری می‌کند، بلکه مانع از ابتلا به بیماری‌های دیگر هم خواهد شد. پس اولین قدم در پیشگیری از کبد چرب، تغییر دادن سبک زندگی است.

در خصوص تغییر سبک زندگی به یک شیوه‌ی سالم، این روش‌ها پیشنهاد می‌شود:

• در صورتی که اضافه‌وزن دارید، اقدام به متناسب‌ کردن وزن خود کنید. مهم نیست این فرایند چقدر زمان‌گیر باشد! ضمن آن که به‌شدت توصیه می‌شود به هیچ عنوان سراغ رژیم‌های لاغری سخت‌گیرانه و افراطی نروید؛ زیرا چنین رژیم‌هایی می‌توانند عامل ابتلا به کبد چرب باشند.
• چنانچه شغل شما ایجاب می‌کند، زمان زیادی از روز را پشت میز بنشینید و تحرک چندانی نداشته باشید، از ساعت بیکاری‌تان برای ۲۰ دقیقه پیاده‌روی استفاده کنید. سعی کنید در بعضی مواقع، به‌جای فست فود، ورزش را جرو برنامه‌ی تفریحی خود قرار دهید.
• از آنجا که میوه‌جات و سبزی‌جات سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند، آن‌ها را در برنامه‌ی غذایی خود جای دهید.
• از مصرف غذاهای پرچرب خودداری کنید و نسبت به هیدروکربن دریافتی روزانه حساسیت لازم را به خرج دهید.
• قند خون‌تان را جدی بگیرید؛ چنانچه زمینه‌ی ابتلای به دیابت را دارید، اقدامات لازم برای کنترل آن را انجام دهید.

همان‌طور که گفته شد، کبد چرب یک بیماری خاموش است که بدون زنگ هشدار خاصی افراد را مبتلا می‌کند. هر چند که این بیماری نوظهور است اما افراد زیادی را در سرتاسر جهان گرفتار خود کرده است. تاکنون داروی خاصی برای کبد چرب ساخته نشده است و تنها راهکار فعلی پیش رو پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت این بیماری است.